Cümle
Cümle veya tümce ; bir ifade , soru , ünlem veya emiri dile getiren ; kendi başına anlamlı kelimeler dizesine denir . Çoğunlukla özne , tümleç ve yüklemden meydana gelir . Bazen yan cümleciklerle anlamı pekiştirilir veya genişletilir . Cümle; düşünce , duygu , oluş ve isteklerin bildirildiği söz dizisidir .
Cümlede Anlam İlişkileri
1 – Amaç Sonuç Cümlesi
Bir yargının hangi amaçla yapıldığını belirten cümlelerdir .
Örnek olarak ;
* Sınavı kazanmak için çok çalışıyor . ( Amaç )
* Para çekmek için bankaya gittim . ( Amaç )
2- Neden Sonuç Cümlesi
Bir yargının nedeniyle birlikte verildiği cümlelerdir .
Örnek olarak ;
* Sınavı kazandığı için ailesi onu tebrik etti . ( Neden )
* Bütün paramı çektiğim için bankada param kalmadı . ( Neden )
Koşul Cümlesi
Bir yargının gerçekleşmesinin başka durum ve olaylara bağlandığı cümlelerdir .
Örnek olarak ;
* Yüz soru çözmeden sinemaya gidemezsin .
* Düzenli yürüyüş yaparsan kilo verebilirsin .
Karşılaştırma Cümleleri
Çeşitli kavram ya da varlıkları benzerlik , farklılık , üstünlük gibi açılardan kıyaslayan cümlelerdir .
Örnek olarak ;
* Muğla , Aydın’dan daha soğuktur .
* En sevdiğim şair Orhan Veli’dir .
* Bu yaz , geçen yaza göre daha sıcak olacakmış .
Karşıt Anlamlı Cümleler
Anlamca birbiriyle çelişen cümlelerdir .
Örnek olarak ;
* Ağaç yaşken eğilir .
* Öğrenmenin yaşı yoktur .
Yakın Anlamlı Cümleler
Birebir aynı anlama gelmeyen ancak anlam olarak aynı doğrultuda olan cümlelerdir .
Örnek olarak ;
* Bütün balık yemeklerini severim . / Denizden babam çıksa yerim .
* Ona zeytin dalı uzatmalısın . / Artık barışmalısınız .
Eş Anlamlı Cümleler
Aynı anlama gelen iki cümleyi farklı sözcüklerle ifade etmektir .
Örnek olarak ;
* Bu bardağın yarısı dolu .
* Bu bardağın yarısı boş .