Sıvılar akışkandır . Bu nedenle sıvılar temas ettikleri yüzeye basınç uygular .
SIVILARIN BASINCI NELERE BAĞLIDIR ;
1- Sıvının derinliğine bağlıdır .
Sıvının derinliği arttıkça yaptığı basınçta artar .
2- Sıvının yoğunluğuna (cinsine) bağlıdır .
Sıvının yoğunluğu arttıkça basıncı da artar .
NOT
Sıvı basıncı kabın şekline ve sıvının miktarına bağlı değildir .
Yazar: AkifHoca
Basit Makineler
Günlük hayatta iş yapılmasını kolaylaştıran , kuvvetin yön ve büyüklüğünü değiştiren , çok az parçadan oluşan ve tek bir kuvvet çeşidini kullanan araçlara basit makineler denir . 2 ya da daha fazla basit makine kullanılarak yapılan makinelere bileşik makine denir .
Bütün basit makineler için geçerli kural :
” Kuvvet x Kuvvet Kolu = Yük x Yük Kolu ”
BASİT MAKİNELERİN ÖZELLİKLERİ ;
* İş kolaylığı sağlarlar .
* Basit makineler tek bir kuvvet çeşidini kullanır . Basit makineye uygulanan kuvvete giriş kuvveti , basit makineden elde edilen kuvvete çıkış kuvveti denir . Makineye giriş kuvveti uygulandığında makineden çıkış kuvveti elde edilir .
* Basit makineler kuvvetin yönünü , doğrultusunu ve büyüklüğünü değiştirebilirler .
* Bir basit makinede kuvvetten ne kadar kazanç varsa , yoldan da aynı oranda kayıp vardır . Kuvvetten de ne kadar kayıp varsa , yoldan da aynı oranda kazanç vardır .
* Basit makinelerde hiçbir zaman yapılan işten ya da harcanan enerjiden kazanç sağlanmaz . Sadece üzerine uygulanan kuvvetin yönünü ve büyüklüğünü değiştirerek işin yapılma hızını değiştirir , iş yapma kolaylığı sağlar .
* Basit makinelere aktarılan bir enerji türü , başka bir enerji türüne dönüştürülebilir .
Dişli Çarklar
Dönme yönünü , dönme sayısını , dönme hızını değiştiren , kuvvetin ve hareketin iletilmesini ve aktarılmasını sağlayan basit makinelerdir . Dişli çarklar birçok alanlarda kullanılmaktadır .
Örneğin ; fabrikalarda makinelerde , arabaların viteslerinde , saatlerde , değirmenlerde , su motorlarında , mikserlerde , asansörlerde , matkaplarda ve bisikletlerde kullanılmaktadır.
NOT
* Merkezleri farklı dişli çarklarda dönüş sayıları yarıçapları ve diş sayıları ile ters orantılıdır .
* Merkezleri aynı olan dişli çarklarda dönüş yönleri ve dönüş sayıları eşittir .
Çıkrık Nedir ?
Sabit bir dönme ekseni etrafında serbestçe dönebilen silindir seklindeki cismin oluşturduğu basit makineye çıkrık denir.
Kuvvetten kazanç , yoldan kayıp sağlar .
Kuvvet kazancının büyük olması için kuvvet kolunun yani çıkrık kolunun uzun olması gerekir .
Örneğin ;
* Kuyudan su çekme
* İp eğirmek
* Tornavida
* Direksiyon
* İngiliz anahtarı
* Anahtar
* Vana
Kaldıraçlar
Sabit bir nokta etrafında serbestçe dönebilen sistemlere kaldıraç denir. Kuvvet kolu ne kadar uzunsa kuvvet kazancı o kadar fazla olur ve yükü kaldırmak için daha az kuvvet uygulanır . Kaldıraçlar , desteğin , yükün ve uygulanan kuvvetin bulunduğu yere göre 3 çeşittir .
1 – Tip kaldıraç ( kuvvet ortada ) Tek taraflı kaldıraç
Yük kolu kuvvet kolundan büyük olduğu için , kuvvetten kayıp , aynı oranda yoldan kazanç vardır . Bu tip kaldıraçlar da asla kuvvet kazancı yoktur . İş kolaylığı sağlamak için kullanılırlar .
2 – Tip kaldıraç ( yük ortada ) Tek taraflı kaldıraç
Bu tip kaldıraçlar da her zaman kuvvet kazancı vardır . Ağır yükleri daha küçük kuvvetlerle kaldırmak için kullanılabilir . Kuvvetten kazanç , aynı oranda yoldan kayıp vardır .
Örneğin ;
* Fındık kıracağı
* Ceviz kıracağı
* El arabası
* Menteşeli kapılar
* Gazoz açacağı
3 – Tip kaldıraç ( destek arada ) Çift taraflı kaldıraç
Bu tip kaldıraçlar da destek kuvvetten ne kadar uzak olursa ya da yüke ne kadar yakın olursa yükü kaldırmak için o kadar az kuvvet uygularız . Az kuvvetle çok iş yapmış oluruz .
Örneğin ;
* Makas
* Pense
* Kerpeten
* Tahterevalli
* Keser ( çivi çekilirken )
* Eşit kollu terazi
* Kayık küreği
* Tırnak makası
Açık Hava Basıncı Nelere Bağlıdır
* Yerden yukarı çıkıldıkça açık hava basıncı azalır .
* Yüksek dağlara çıkıldığında havanın yoğunluğu azalır , bu nedenle basınçta azalır .
Gazların Basıncı
* Gazlar da sıvı basıncına benzer şekilde yüzeye bir basınç uygularlar .
* Gazlar bulundukları kabın tamamını doldurur , bu nedenle içinde bulundukları kabın her tarafına basınç uygularlar .
* Gazlar da sıvılar gibi akışkandır .
* Gazlar içerisinde bulunan cisimlere basınç uygularlar .
* Atmosferin üzerimize uyguladığı basınca acık hava basıncı denir .
* Açık hava basıncını bulan bilim insanı Toriçelli ’ dir .
* Deniz seviyesinde 0 °C de açık hava basıncını 76 cm – Hg
(Cıva) ölçmüştür .
Cümlede ( Tümce ) Anlam Nedir ?
Cümle
Cümle veya tümce ; bir ifade , soru , ünlem veya emiri dile getiren ; kendi başına anlamlı kelimeler dizesine denir . Çoğunlukla özne , tümleç ve yüklemden meydana gelir . Bazen yan cümleciklerle anlamı pekiştirilir veya genişletilir . Cümle; düşünce , duygu , oluş ve isteklerin bildirildiği söz dizisidir .
Cümlede Anlam İlişkileri
1 – Amaç Sonuç Cümlesi
Bir yargının hangi amaçla yapıldığını belirten cümlelerdir .
Örnek olarak ;
* Sınavı kazanmak için çok çalışıyor . ( Amaç )
* Para çekmek için bankaya gittim . ( Amaç )
2- Neden Sonuç Cümlesi
Bir yargının nedeniyle birlikte verildiği cümlelerdir .
Örnek olarak ;
* Sınavı kazandığı için ailesi onu tebrik etti . ( Neden )
* Bütün paramı çektiğim için bankada param kalmadı . ( Neden )
Koşul Cümlesi
Bir yargının gerçekleşmesinin başka durum ve olaylara bağlandığı cümlelerdir .
Örnek olarak ;
* Yüz soru çözmeden sinemaya gidemezsin .
* Düzenli yürüyüş yaparsan kilo verebilirsin .
Karşılaştırma Cümleleri
Çeşitli kavram ya da varlıkları benzerlik , farklılık , üstünlük gibi açılardan kıyaslayan cümlelerdir .
Örnek olarak ;
* Muğla , Aydın’dan daha soğuktur .
* En sevdiğim şair Orhan Veli’dir .
* Bu yaz , geçen yaza göre daha sıcak olacakmış .
Karşıt Anlamlı Cümleler
Anlamca birbiriyle çelişen cümlelerdir .
Örnek olarak ;
* Ağaç yaşken eğilir .
* Öğrenmenin yaşı yoktur .
Yakın Anlamlı Cümleler
Birebir aynı anlama gelmeyen ancak anlam olarak aynı doğrultuda olan cümlelerdir .
Örnek olarak ;
* Bütün balık yemeklerini severim . / Denizden babam çıksa yerim .
* Ona zeytin dalı uzatmalısın . / Artık barışmalısınız .
Eş Anlamlı Cümleler
Aynı anlama gelen iki cümleyi farklı sözcüklerle ifade etmektir .
Örnek olarak ;
* Bu bardağın yarısı dolu .
* Bu bardağın yarısı boş .
Özdeyiş ( Vecize ) Nedir ?
Bir konu üzerine en çok bilinmesi gereken şeyi birkaç sözcükle ve çarpıcı bir şekilde anlatan , kimin söylediği genellikle bilinen özlü sözlere özdeyiş veya vecize adı verilir .
1- Özdeyişler , kısa ve özlü sözlerdir .
2- Doğruyu ve güzeli söylemektedir .
3- Bir yargıyı bildirmektedir .
4- Söyleyeni belli sözlerdir .
Örnek olarak ;
* Akıllı olmak da bir şey değil , mühim olan o aklı yerinde kullanmaktır . ( Descartes )
* Aşılmasına imkan olmayan hiçbir duvar yoktur . ( Çehov )
* Aşk , güzelliğin aracılığıyla çoğalma arzusudur . ( Sokrates )
* Yurtta barış cihanda barış. ( Mustafa Kemal Atatürk )
* Akıllı olmak da mühim değil önemli olan o aklı yerinde kullanmaktır. (Descartes)
* Hayatta en hakiki mürşit ilimdir , fendir . ( Mustafa Kemal Atatürk )
* Bana bir harf öğretenin kırk yıl kölesi olurum . ( Hz. Ali (r.a.) )
* Cahil kimselerin yanında kitap gibi sessiz ol . ( Mevlana )
* Cennet anaların ayaklarının altındadır . ( Hz. Muhammed (s.a.v.) )
* Dedikodu, basit ruhlu insanların eğlencesidir . ( Jorneille )
* En verimli yağmur alın teridir . ( Cenap Şahabettin )
* Kitapsız yaşamak , kör sağır , dilsiz yaşamaktır . ( Seneca )
Atasözleri Nedir ?
Deneyimlerden meydana gelmiş , ders çıkarıcı , öğüt verici söz öbekleridir .
1 – Cümle şeklidedir .
Örnek olarak ;
* Ağaç yaşken eğilir .
2 – Kalıplaşmıştır , kelimelerin yerleri değiştirilemez veya kelimelerin yerine başka kelimeler kullanılamaz .
Örnek olarak ;
* Ak akçe kara gün içindir .
* Beyaz para siyah gün içindir .
3 – Gerçek veya mecaz anlamda olabilir .
* Bugünün işini yarına bırakma .
* Atılan ok geri dönmez .
NOT
Deyim ve atasözlerinin farkı , atasözlerinin öğüt verici olması ve cümle şeklinde olmasıdır .