Fotosentez hızını etkileyen faktörler 2 ‘ye ayrılır.
1- Kalıtsal faktörler
* Kloroplast Sayısı
* Yaprak Yapısı Ve Sayısı
* Stoma Sayısı , Konumu Ve Büyüklüğü
* Epidermis Ve Kutikula Kalınlığı
* Enzim Miktarı
2 – Çevresel faktörler
* Işık Şiddeti
* Su Miktarı
* Sıcaklık
* Işığın Dalga Boyu
* Karbondioksit Miktarı
* Mineral Miktarı
* Ortamın pH Değeri
Ay: Aralık 2020
Fotosentezin Önemi
* Fotosentez yapan canlılar , havadaki karbondioksidi kullanır ve oksijeni atık madde olarak atmosfere salar . Bu durum , tüm canlıların yaşayabilmesi için atmosferdeki karbondioksit ve oksijenin belirli bir seviyede kalmasını sağlayan etkenlerden biridir . Ayrıca fotosentez
sonucunda üretilen glikoz ; insanlar ve çeşitli hayvanlar gibi kendi besinini üretemeyen canlılar için besin kaynağıdır . Böylece hayatın devamı için gereken enerji , üreticilerden tüketicilere geçer .
Fotosentez Nedir ?
Yeryüzündeki yaşamın en önemli kaynaklarından biri enerji kaynağımız güneştir . Bilinen hiçbir canlı , güneş enerjisini doğrudan kullanamaz ya da depolayamaz . Bundan dolayı , canlıların bu enerjiyi bir başka enerji türüne dönüştürmesi gerekir . Yeşil bitkiler , algler ve bazı bakteriler ( siyanobakteriler ) fotosentez yaparak bu dönüşümü sağlayabilir .
Fotosentez olayında çevreden karbondioksit ve su alınır . Fotosentez yapan canlılar , ışık enerjisini kullanarak yapılarında bulunan klorofil yardımı ile glikoz , yani besin elde eder . Bunun yanı sıra fotosentez olayında oksijen gazı açığa çıkar . Canlılar elde ettikleri glikozun tamamını hemen harcamaz ; bu moleküllerin bazılarını bir araya getirip daha büyük yapılardaki nişastaya çevirerek depolar . Canlılar , fotosentez sırasında ışık enerjisini kimyasal enerjiye çevirir .
Enerji Piramitlerinin Genel Özellikleri
* Piramitlerde yer alan her bir basamak , o basamakta yer alan canlılara bir alt basamaktan aktarılan enerji miktarını gösterir .
* Enerji piramitlerinin ilk basamağında üreticiler , ikinci basamağında üreticilerle beslenen I. derece tüketiciler yer alır . İlerleyen basamaklarda ise ikincil ve üçüncül tüketiciler bulunur .
* Enerji piramitlerinde , en alt basamaktan yukarıya doğru çıkıldıkça , canlılar arasında aktarılan enerji miktarının azaldığı görülebilir . Bunun nedeni , tüm canlıların besinlerden aldıkları enerjiyi solunum , hareket ve üreme gibi yaşamsal faaliyetleri için kullanmasıdır . Canlılar , enerjinin bir kısmını ısı olarak kaybederken , küçük bir kısmını da vücutlarında depo eder .
* Enerji piramitleri , belirli bir alanda yaşayan canlıların sayısının basamaklara göre dağılımını da gösterir . Genellikle en alt basamakta bulunan üreticiler sayıca en fazlayken , üst basamaklara çıkıldıkça canlı sayısında ( biyokütlesinde ) azalma olduğu görülür .
* Enerji piramitlerinde üreticilerden tüketicilere doğru gidildikçe canlı vücudunda depolanan zehir miktarı artar .
Besin Ağı Nedir ?
Ekosistemlerde canlıların beslenme ilişkileri gerçekte doğrusal bir zincir gibi değildir . Daha çok ağ gibi karmaşık bir yapıya sahiptir . Canlılar arasındaki bu beslenme ilişkilerine besin ağı denir . Bir ekosistemin besin ağını oluşturan canlılar arasındaki enerji akışı enerji piramidi ile de gösterilebilir .
Ayrıştırıcı Canlılar
Ayrıştırıcılar yani bazı bakteriler ve mantarlar besin zincirinin tüm halkalarında yer alır . Çünkü bu canlılar , tüm canlıların artıklarını parçalayarak bunları tekrar üreticiler tarafından kullanılabilen maddelere dönüştürürler . Böylece besin zinciri tamamlanmış olur .
Tüketici Canlılar
Tüketici canlılar kendi besinini üretemeyen , yaşamsal faaliyetleri için gerekli enerjisini başka canlılardan karşılayan canlılardır . Bazıları otla , bazıları etle , bazıları da hem et hem otla beslenir . Üreticilerden sonra besin zincirinin diğer halkalarını tüketiciler oluşturur .
Tüketici canlılar ;
1 – Otçul
2 – Etçil
3 – Hepçil
canlılar olarak gruplandırılır .
Üretici Canlılar
Fotosentez yapabilen yani kendi besinlerini kendileri üreten canlılara üretici canlılar denir . Besin zincirinin ilk halkasında üreticiler yer alır . Bu canlılar güneş ışığı ve yapay ışıkları kullanarak ürettikleri besinlerde enerji depolarlar . Karasal ekosistemlerdeki üreticiler bitkilerdir . Bitkiler güneşten ışık olarak gelen enerjiyi , topraktan aldıkları su ve mineralleri kullanarak kendi besinlerini üretirler . Sucul ekosistemlerde ise besin zincirinin ilk halkasında bitkisel planktonlar ve su bitkileri yer alır . Bunların dışında bazı bakteriler (siyanobakteriler) , öglena , mavi-yeşil algler de fotosentez yapabilir . Üretici canlıların tamamında klorofil bulunur .
Besin Zinciri Ve Enerji Akışı
Bir yaşam alanındaki canlılar arasında oluşan beslenme ilişkileri , o yaşam alanındaki enerji akışını göstermektedir . Bu enerji akışı besin zinciri , besin ağı ve enerji piramidi olmak üzere 3 şekilde gösterilir .
Canlılar arasındaki enerji akışı beslenme sayesinde gerçekleşir. Bir canlı başka bir canlı ile beslendiğinde o canlıdan enerji almış olur . Canlılar besin olarak ekosistemindeki başka canlıları tüketirken yine o ekosistemdeki diğer canlılar tarafından da besin olarak tüketilir . Canlılar arasındaki bu beslenme ilişkisi besin zinciri olarak adlandırılır . Besin zincirinde yer alan her canlının bu zincirin bir halkasını oluşturduğu varsayılır . Bu canlılar besin zincirindeki işlevlerine göre ;
1 – Üreticiler
2 – Tüketiciler
3 – Ayrıştırıcılar
olmak üzere 3 grupta incelenir.
Kasnaklar
Miller arasındaki mesafenin uzun olduğu durumlarda döndüren mildeki güç ve hareketi bir veya birkaç kayış yardımıyla döndürülen mile iletmeye yarayan makine elemanlarına kasnak denir .
* Ortak eksenli kasnaklarda devir sayısı ve dönüş yönleri aynıdır .
* Dönüş sayıları ise yarıçapları ile ters orantılıdır .