Etiket: fen bilimleri

Dişli Çarklar

AkifHoca

Dönme yönünü , dönme sayısını , dönme hızını değiştiren , kuvvetin ve hareketin iletilmesini ve aktarılmasını sağlayan basit makinelerdir . Dişli çarklar birçok alanlarda kullanılmaktadır .

Örneğin ; fabrikalarda makinelerde , arabaların viteslerinde , saatlerde , değirmenlerde , su motorlarında , mikserlerde , asansörlerde , matkaplarda ve bisikletlerde kullanılmaktadır.

NOT

* Merkezleri farklı dişli çarklarda dönüş sayıları yarıçapları ve diş sayıları ile ters orantılıdır .

* Merkezleri aynı olan dişli çarklarda dönüş yönleri ve dönüş sayıları eşittir .

Çıkrık Nedir ?

AkifHoca

Sabit bir dönme ekseni etrafında serbestçe dönebilen silindir seklindeki cismin oluşturduğu basit makineye çıkrık denir.

Kuvvetten kazanç , yoldan kayıp sağlar .

Kuvvet kazancının büyük olması için kuvvet kolunun yani çıkrık kolunun uzun olması gerekir .

Örneğin ;

* Kuyudan su çekme

* İp eğirmek

* Tornavida

* Direksiyon

* İngiliz anahtarı

* Anahtar

* Vana

Kaldıraçlar

AkifHoca

Sabit bir nokta etrafında serbestçe dönebilen sistemlere kaldıraç denir. Kuvvet kolu ne kadar uzunsa kuvvet kazancı o kadar fazla olur ve yükü kaldırmak için daha az kuvvet uygulanır . Kaldıraçlar , desteğin , yükün ve uygulanan kuvvetin bulunduğu yere göre 3 çeşittir .

1 – Tip kaldıraç ( kuvvet ortada ) Tek taraflı kaldıraç  

Yük kolu kuvvet kolundan büyük olduğu için , kuvvetten kayıp , aynı oranda yoldan kazanç vardır . Bu tip kaldıraçlar da asla kuvvet kazancı yoktur . İş kolaylığı sağlamak için kullanılırlar .

2 – Tip kaldıraç ( yük ortada ) Tek taraflı kaldıraç  

Bu tip kaldıraçlar da her zaman kuvvet kazancı vardır . Ağır yükleri daha küçük kuvvetlerle kaldırmak için kullanılabilir . Kuvvetten kazanç , aynı oranda yoldan kayıp vardır . 

Örneğin ;

* Fındık kıracağı

* Ceviz kıracağı

* El arabası

* Menteşeli kapılar

* Gazoz açacağı

3 – Tip kaldıraç ( destek arada ) Çift taraflı kaldıraç

Bu tip kaldıraçlar da destek kuvvetten ne kadar uzak olursa ya da yüke ne kadar yakın olursa yükü kaldırmak için o kadar az kuvvet uygularız . Az kuvvetle çok iş yapmış oluruz .

Örneğin ;

* Makas

* Pense

* Kerpeten

* Tahterevalli

* Keser ( çivi çekilirken )

* Eşit kollu terazi

* Kayık küreği

* Tırnak makası

Gazların Basıncı

AkifHoca

* Gazlar da sıvı basıncına benzer şekilde yüzeye bir basınç uygularlar .

* Gazlar bulundukları kabın tamamını doldurur , bu nedenle içinde bulundukları kabın her tarafına basınç uygularlar .

* Gazlar da sıvılar gibi akışkandır .

* Gazlar içerisinde bulunan cisimlere basınç uygularlar .

* Atmosferin üzerimize uyguladığı basınca acık hava basıncı denir .

* Açık hava basıncını bulan bilim insanı Toriçelli ’ dir .

* Deniz seviyesinde 0 °C de açık hava basıncını 76 cm – Hg
(Cıva) ölçmüştür .

Baz Nedir ?

AkifHoca

Suda çözündüğünde OH– iyonu veren maddelere baz adı verilir .

Bazların özellikleri

1- Kırmızı turnusol kağıdını maviye çevirir

2 – Tatları acıdır ( Sabun gibi )

3 – Metallere etki etmez ancak amfoter metallerle ( Zn, Al ) kuvvetli asitler etki eder

4 – Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir

5 – Ele kayganlık hissi verir

6 – Asitlerle tepkimeye girerek tuz ve su oluşturur

7 – pH değerleri 7 den büyüktür

8 – Sulu çözeltilerin de OH– iyonu oluşturur

9 – Cam ve porseleni aşındırır

NOT

Bazı bileşikler yapılarında OH– iyonu içermesine rağmen baz değildir .

CH3COOH baz değil asittir

Bazı bileşiklerin yapısında OH– iyonu içermemesine rağmen bazdır .

NH3 baz özellik gösterir.

Önemli Bazlar

NaOH ===> Na+ + OH– ===> Sodyum hidroksit

KOH ===> K+ + OH– ===> Potasyum hidroksit

Mg(OH)2 ===> Mg+2 + 2OH– ===> Magnezyum hidroksit

Ca(OH)2 ===> Ca+2 + 2OH– ===> Kalsiyum hidroksit

NH3 + H2O ===> NH4+ + OH– ===> Amonyak

Asit Nedir ?

AkifHoca

Suda çözündüğünde H+ iyonu oluşturan maddelere asit adı verilir .

Asitlerin Genel Özellikleri

1 – Mavi turnusol kağıdını kırmızıya çevirir

2 – Tatları ekşidir ( Limon gibi )

3 – Metaller ile tepkimeye girerek ( H2 ) hidrojen gazının açığa çıkarır . Bu nedenle metal kaplarda saklanmaz

4 – Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir

5 – Tahrip edici özelliğe sahiptir ( Mermeri aşındırır , kumaşı deler , deriyi yakar )

6 – Bazlarla tepkimeye girerek tuz ve su oluşturur

7 – pH değerleri 7 den küçüktür

8 – Sulu çözeltilerinde H+ iyonu oluşturur

Not 

Asitlerin genel olarak yapısında hidrojen olduğu gözlenir . Ancak bazı özel durumlar vardır

NH3 , CH4 , H2O bileşiklerin hidrojen olmasına rağmen asit değildir .

Önemli Asitler

HCl ===> H+ + Cl– ===> Hidro klorik asit

HNO3 ===> H+ + NO3– ===> Nitrik asit

H2SO4 ===> 2 H+ + SO4-2 ===> Sülfürik asit

Power of Hydrogen ( pH ) Nedir ?

AkifHoca

Bir çözeltinin asit yada baz olma derecesi pH derecesi ile ölçülür . pH cetveli 0-14 arasında değişmektedir . 0-7 arası asit , 7-14 arası baz özelliktedir . 7 pH değeri ise nötrdür .
pH değeri 3 den küçük olanlar kuvvetli asit , pH değeri 12 den büyük olanlar kuvvetli bazdır .

Geri Dönüşümde Ayrıştırma Önemi Nedir ?

AkifHoca

Geri dönüşümde en önemli nokta kaynağında ayrıştırmadır . Kaynağında ayrıştırılmayan atıklar kirlendikleri için artık geri dönüştürülemez hale gelmektedir .  Bu nedenle yağlanmış kağıt , kirlenmiş plastik geri dönüştürülemez .

Bazı geri dönüşüm tesislerinde çöp içerisinde bulunan , geri dönüşüm maddelerinin ayırımı yapılmaktadır . Fakat bu oldukça zahmetli ve zor bir işlemdir . Bu nedenle geri dönüşümü yapılacak maddelerin kaynağında ayrıştırılması şarttır .

Geri dönüşüm için ayrı ayrı kutularının yaygınlaşması gerekmektedir . Çöpe atılan geri dönüşüm atığı artık geri dönüştürülemez .

Katı atıkların büyük kısmını ambalaj atıkları oluşturmaktadır . Ambalaj atıklarına örnek olarak pet şişeler , cam şişeler , karton kutular , teneke kutular verilebilir .

Geri Dönüşüm Nedir ?

AkifHoca

Atıkların bazı işlemlerden geçirilerek tekrar kullanılmasıdır . Cam , plastik , kağıt , metaller , atık yağlar , pil , beton geri dönüştürülebilir . Bu ürünlerin geri dönüştürülebilmesi için kirlenmemiş olması gerekmektedir . Geri dönüştürülmüş plastik ürünler gıda sanayinde kullanılmaması gerekmektedir . Sağlık açısından zararlıdır .

Geri dönüşümün önemi

* Doğal çevre korunur

* Doğal kaynaklar israf olmaz

* Enerji tasarrufu sağlanmış olur

* Ülke ekonomisine katkı sağlar

* Yeni iş imkanları sağlanır

* Atık madde miktarı azalmış olur